Een adres is één manier om een persoon of een stamboom wat meer tot leven te brengen. Het bevolkingsregister is vaak een goede plek om te beginnen (na 1811 natuurlijk). Als voorbeeld: mijn overgrootvader Nicolaas Overgaauw, geboren en getogen in Kralingen.

De context: Nicolaas Overgaauw

Nicolaas Overgaauw (1874-1947) was de vader van de vader van mijn moeder. Hij werd geboren op 19 augustus 1874 in Kralingen. Bij zijn geboorte was Kralingen nog een zelfstandige gemeente, maar in 1895 werd het een wijk van Rotterdam. Nicolaas werkte als klerk en administrateur, onder andere bij de gasfabriek. In 1909 trouwde hij met Barendina van der Heiden (1884-1981). Ze kregen samen drie kinderen, waaronder mijn opa, Dolf Overgaauw (1911-1997). Is dit niet een prachtige foto van het gezin? Ik denk van rond 1930.

Het gezin, van links naar rechts: Abraham Cornelis Overgaauw (1910-1996), Wilhelmina Antonia (Wil) Warnaar-Overgaauw (1916-?), Nicolaas Overgaauw (1874-1947), Barendina Jacoba Overgaauw-van der Heiden (1884-1981) en Hendrik Adolf (Dolf) Overgaauw (1911-1997).

Het document: een gezinskaart uit het Stadsarchief Rotterdam

Gezinskaarten waren tussen 1880 en 1941 een onderdeel van het bevolkingsregister. Er is een schat aan informatie op te vinden. Lees daar meer over op de website van het Stadsarchief Rotterdam. Voor dit stuk beperk ik me tot de kolom “Huizing” op de achterkant van de gezinskaart: het adres. Bij een verhuizing binnen Rotterdam werd het oude adres doorgestreept en het nieuwe adres toegevoegd. In de ruim 30 jaar tussen 1909 en 1941 heeft Nicolaas Overgaauw met zijn vrouw op 3 adressen in Kralingen gewoond: Sophiakade 9a, Jaffadwarsstraat 10 en Oudedijk 247a.

De drie adressen zijn snel te vinden op Google maps natuurlijk. Ze liggen dicht bij elkaar. Nog mooier is het om het op te zoeken op een kaart van rond die tijd. En er oude foto’s of prentbriefkaarten bij te zoeken.

Detail plattegrond 1920 (zie bron hier beneden)

Oude prentbriefkaarten: Links boven (of 1e foto): Oudedijk Rotterdam, 1930, gezien vanaf hoek Jericholaan (Stadsarchief Rotterdam). Links onder (of 3e foto): Oudedijk Rotterdam 1946 (SERC), Rechts boven (of 3e foto): Sophiakade 1920 (SERC). Rechts onder (of 4e foto): Sophiakade 1938 (Stadsarchief Rotterdam). Bronnen met links: zie beneden.

Dan de vergelijking met hoe het er nu uit ziet. Hoeveel is er nog bewaard uit het begin van de 20ste eeuw? Volgens de kaart van de brandgrens zouden deze straten gespaard zijn in het bombardement van Rotterdam in 1940. Maar dat wil nog niet zeggen dat de huizen ongemoeid zijn gelaten. Het liefst was ik er heen gereisd om er zelf rond te lopen. Maar in deze coronatijd kan ik het niet echt aan mezelf verkopen als een ‘noodzakelijke reis’. Dus dat moet even wachten. Nu maar mezelf tevreden stellen met Google Street View.

• 

• 

• 

• 

Bovenste rij: links: Sofiakade 2018: dat moet nieuwbouw zijn. Midden: Jaffadwarsstraat 2018: dat lijkt nog wel te kunnen voor de eerste helft van de 20ste eeuw. Rechts: Oudedijk 247a is de deur direct rechts van de sportshop, de winkel op de begane grond is veranderd, maar de gebouwen zijn hetzelfde. Onderste foto: zelfde blik als de prentbriefkaart uit 1930 hierboven, maar dan in 2018. Daar heeft mijn overgrootvader gewoond! Bron: Google Streetview.

Ter aanvulling heb ik nog de herinneringen van mijn moeder en haar zus uitgevraagd. Mijn tante kan zich de deur van het huis aan de Oudedijk nog vaag herinneren van vroeger. Later, als weduwe, woonde haar oma (Barendina dus) aan de Noorderhavenkade in Rotterdam. Haar vader (mijn opa) woonde nog aan de Oudedijk toen hij mijn oma ontmoette in de jaren ’30, bij de tennisclub in de buurt.

Ken jij Kralingen-West? Heb je foto’s of informatie over deze adressen, het liefst uit de eerste helft van de 20ste eeuw? Laat het me weten in een reactie hieronder!

Verder lezen

• Wikipedia pagina over de geschiedenis van Kralingen
• Stadsarchief Rotterdam: informatie over gezinskaarten

Bron van documenten

• Gezinskaart uit Stadsarchief Rotterdam: 494-03 Archief van de Gemeentesecretarie Rotterdam, afdeling Bevolking: bevolkingsboekhouding van Rotterdam en geannexeerde gemeenten. Inventarisnummer: 851-863. Pagina: 387342
• Detail uit plattegrond van Rotterdam 1920. Stadsarchief Rotterdam Collectie kaarten en plattegronden, toegangsnummer 4001, nummer 1979-130. Vervaardiger: J.J. Claus; J. Treffers. Schaal 1:10000.
• Ansicht Sophiakade 1920: http://fotos.serc.nl/zuid-holland/rotterdam/rotterdam-25498/
• Ansicht Oudedijk 1946: http://fotos.serc.nl/zuid-holland/rotterdam/rotterdam-25576/
• Prentbriefkaart Sophiakade 1938: Stadsarchief Rotterdam, PBK-6427, toegangsnummer 4029.
• Prentbriefkaart Oudedijk 1930: Stadsarchief Rotterdam, PBK-5826, toegangsnummer 4029.

Foto kop: Kralingen: Photo by Micheile Henderson on Unsplash