Stijve stevels hebben maar weinig voordelen, en veel nadelen. De schrijver pleit in 1832 voor het afschaffen van de stevels voor de kurassiers. Waar gaat dat nou weer over?

Document

Het 4e nummer van de 1e jaargang van het militaire blad ‘De Militaire Spectator’ uit maart 1832 staat voornamelijk vol van een beschouwing over de Tiendaagse Veldtocht tussen Nederland en Belgie in 1830, en de inname van Warschau door de Russen in 1831. Maar het blaadje van 8 pagina’s eindigt met meer dan een pagina voor een ingezonden stuk over het uniform van de kurassiers. Meer in het bijzonder de ‘stijve stevels’.

De kurassiers waren een speciaal onderdeel van de cavallerie. Een metalen borstplaat (= kuras) en een metalen helm maakten deel uit van hun uniform. Dit bood bescherming tegen kogels in een gevecht.

Daarnaast droegen ze stijve stevels. Dit waren lange, stijve rijlaarzen. Zoals de anonieme schrijver het beschrijft in zijn brief bieden ze bescherming voor de voeten, onderbenen en knieen. Maar handig of comfortabel waren ze niet. Na een lange tijd te paard zwollen de voeten van een kavallerist vaak op, en het kwam regelmatig voor dat het onmogelijk was de stevels uit te trekken. Wie het al gelukt om ze uit te trekken, kan ze niet weer aankrijgen. En als het niet lukt, moeten ze los gesneden worden.

Ook waren ze erg onhandig bij de andere taken van de soldaten, als ze te voet moesten gaan. Het lijkt me dat de schrijver uit persoonlijke ervaring spreekt als hij doorgaat over de effecten van regen, zon en sneeuw:

Op de mooie plaat hieronder zie je een kurassier die zijn stevels aan weerszijden van zijn paard gehangen heeft. De tekenaar (WC Staring, 1847-1916) heeft op het blad ook een citaat uit het stuk van de Militaire Spectator geschreven. Zo ben ik er op gekomen.

De schrijver pleit ervoor om de stevels te vervangen door een ander soort rijlaarzen. Ik ben benieuwd hoe lang de kurassiers nog stijve stevels gedragen hebben…

Stamboeken

Als je meer wilt weten over mannen die als kurassier dienst gedaan hebben kun je de stamboeken raadplegen in het Nationaal Archief. Dat kan tegenwoordig allemaal digitaal, al zijn ze nog niet allemaal goed doorzoekbaar gemaakt. In een stamboek kun je precies lezen wanneer iemand in dienst gekomen is, waar hij gevochten heeft of gelegerd is geweest en wanneer hij weer uit dienst gegaan is. Soms ook lees je meer over bestraffing ivm vergrijpen zoals desertie of diefstal.

Volgende keer in deze blog zal ik het leven van een willekeurige kurassier uitpluizen: Michiel Michels, die van 1831 tot 1836 diende in het 1e regiment kurassiers. Hij zal dus kuras, helm en stijve stevels gedragen hebben.

Bronnen

• De Militaire Spectator – inclusief archief vanaf de 1e jaargang (1832).
• Kurassier van het 2e regiment Kurassiers van het Nederlandse leger, omstreeks 1826. Door Jean-Baptiste Madou. Collectie Nationaal Militair Museum, gevonden via Het Geheugen van Nederland.
• Foto’s kuras en helm van kurassier: collectie Nationaal Militair Museum.
• Kurassier van het 2e regiment Kurassiers, omtrent 1830 – tekening door Willem Constantijn Staring. Collectie Nationaal Militair Museum, gevonden via Het Geheugen van Nederland.